هوش مصنوعی چیست؟ همه در چیز مورد هوش مصنوعی (AI)

هوش مصنوعی چیست؟ این رایج ترین سوالی است که بعد از رونمایی از چت جی پی تی بین عموم افراد غیر متخصص پرسیده و شنیده می‌شود.با اینکه هوش مصنوعی از سالها قبل ساخته و مورد استفاده انسان‌ها قرار گرفته، اما معرفی ابزار chatgpt  و دیگر ابزارهای مشابه آن، باعث ایجاد تحولی عظیم در حوزه هوش مصنوعی شد. 

این تحول به قدری بود که حتی توجه افراد معمولی و غیر متخصص در حوزه تکنولوژی و هوش مصنوعی هم را جلب کرد و این باعث شد موج عظیمی از جستجو‌ها در اینترنت در مورد هوش مصنوعی و ابزارهای ایجاد گردد. ما هم در این مقاله به نوبه خود سعی کردیم یک معرفی جامع و کامل از هوش مصنوعی ارائه بدهیم.

هوش مصنوعی چیست؟ 

در زمان حال، اکثر افراد بعد از مواجه شدن با این سوال، اولین چیزهایی که به ذهن‌شان خطور می‌کند، ChatGpt، ربات‌ها، ماشین‌های خودران و تصاویری است که توسط هوش مصنوعی ساخته شده است. البته در ایران کمی متفاوت است و ممکن است خواندن ترانه تماشا با صدای مهستی که توسط هوش مصنوعی ایجاد شده است نیز توسط محاطبان ایرانی یادآوری شود. 

اما بهتر است در کنار توجه به خروجی‌های هوش مصنوعی، به نحوه کار هوش مصنوعی و تاثیرات آن بر نسل فعلی و آینده هم فکر و توجه کنیم. در دهه 1950 بود که مفهوم هوش مصنوعی به صورت رسمی ایجاد شد، و در آن دوران با یک تعریف گسترده به هوش مصنوعی اشاره می‌شد. توانایی یک ماشین برای انجام کاری که قبلا به هوش انسانی نیاز داشت. این تعریف همانطور که گفته شد یک تعری کلی است و با توجه به پیشرفت‌های فناوری و تغییراتی که تا به امروز ایجاد شده است، احتمالا بتوان تعریف بهتری برای هوش مصنوعی ارائه کرد.

هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) عبارت است از قدرت سیستم‌های کامپیوتری برای انجام وظایفی که قبلاً به عنوان ویژگی‌های انسانی شناخته می‌شدند. هوش مصنوعی تلاش می‌کند تا با استفاده از الگوریتم‌ها و مدل‌های ریاضی، قدرت تصمیم‌گیری، تحلیل داده‌ها، یادگیری و استدلال را در کامپیوترها پیاده‌سازی کند. این فناوری می‌تواند باعث تحولات عمده‌ای در صنایع و زندگی روزمره ما شود، از جمله روباتیک، پزشکی، خودروهای هوشمند، تجارت الکترونیک و سیستم‌های صوتی هوشمند.

هوش مصنوعی دارای دو نوع اصلی است: هوش مصنوعی ضعیف و هوش مصنوعی قوی. هوش مصنوعی ضعیف معمولاً در وظایف خاص و محدودی مانند پردازش زبان طبیعی یا تصویر، برتری نسبی دارد، اما قدرت تصمیم‌گیری و تحلیل چندزبانگی را ندارد. به عنوان مثال، سیستم‌های شخصی هوشمند مانند Siri و Alexa از هوش مصنوعی ضعیف استفاده می‌کنند. به عنوان مقابل، هوش مصنوعی قوی توانایی تصمیم‌گیری و حل مسائل پیچیده را مانند یک انسان دارد و به خوبی می‌تواند در مجموعه وسیعی از وظایف عمل کند. اما هوش مصنوعی قوی هنوز در مراحل اولیه توسعه خود قرار دارد و به چالش‌های فنی و اخلاقی زیادی مواجه است.

موارد استفاده از هوش مصنوعی (AI) چه چیزهایی هستند؟

استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند در بسیاری از حوزه‌ها و صنایع به ما کمک کند. در ادامه به چندین روش برای بهره‌برداری از قدرت هوش مصنوعی در زندگی روزمره اشاره خواهیم کرد:

بهینه سازی فرایند‌ها: با استفاده از هوش مصنوعی، می‌توانید فرایندهای کسب و کار خود را بهبود دهید. مثلا می‌توانید الگوریتم‌های یادگیری ماشینی را بر روی داده‌های خود اعمال کنید تا الگوهای و روندهای نهفته را شناسایی کنید و فرایندهای خودکار و بهینه را پیاده‌سازی کنید.

تجربه کاربری بهتر: هوش مصنوعی می‌تواند در بهبود تجربه کاربری در محصولات و خدمات مختلف مفید باشد. از ارائه سیستم‌هیا پیشنهاد دهنده شخصی سازی شده گرفته تا سیستم‌های گفتاری و تشخیص صدا، هوش مصنوعی می‌تواند به کاربران کمک کند تا به راحتی و با تعامل موثرتر با محصولات و خدمات شما ارتباط برقرار کنند.

پشتیبانی تصمیم‌گیری: با استفاده از هوش مصنوعی و الگوریتم‌ها یادگیری ماشینی، می‌توانید تحلیل داده‌های بزرگ را انجام داده و اطلاعات مفیدی برای تصمیم‌گیری های استراتژیک به دست آورید. مثلا می‌توانید با تحلیل داده‌های مشتری، مدلی برای پیش‌بینی عملکرد فرورش و توسعه استراتژی‌های بازاریابی بهینه ایجاد کنید.

حل مسائل پیچیده: هوش مصنوعی می‌تواند در حل مسائل پیچیده و چالش‌برانگیز کمک کند. از پردازش تصویر و تشخیص الگو تا ترجمه ماشینی و پردازش زبان طبیعی، هوش مصنوعی قادر است به شکل‌گیری راه‌حل‌های خلاقانه و سریع در مسائل پیچیده کمک کند.

با استفاده از این روش‌ها، شما می‌توانید هوش مصنوعی را در زندگی روزمره خود وارد کنید و از فواید و امکانات ان بهره‌مند شوید.

چند نمونه اخیر از هوش مصنوعی

به صورت کلی، قابل توجه‌ترین دستاورد‌های اخیر در هوش مصنوعی، معرفی چت بات ChatGPT بود، اما دستاوردهای مهم دیگری در این حوزه وجود دارد، تعداد این دستاوردها به اندازه‌ای هست که از حوصله این مقاله خارج است.

در این بخش چند نمونه از قابل توجه‌ترین ابزارهای هوش مصنوعی ذکر شده است:

ChatGPT

چت جی پی تی که احتمالا با آن آشنا هستید، به عنوان یک ربات چت هوش مصنوعی، قادر است به سوالات مختلف پاسخ دهد، ترجمه کند، مقاله بنویسد، ایده بدهد و... . کمی بعد از معرفی این ربات چت، شرکت‌های بزرگ دیگری هم مانند بینگ و گوگل با هدف رقابت با شرکت Open AI سازنده ChatGPT، از ربات چت خود رونمایی کردند. می‌توان تقریبا عملکرد و توانایی همه چت بات‌های شرکت‌های بزرگ نزدیک به هم هستند. اما ChatGPT به دلیل اینکه سال‌ها قبل نسخه ها مختلفی از این ربات را عرضه کرده بود، و همچنین با معرفی انقلابی جدیدترین نسخه ChatGPT توانسته مخاطبان بیشتری را جذب خود کند. 

جالب است بدانید که GPT مخفف Generative Pre-trained Transformer است و GPT-3 با 175 میلیارد پارامتر بزرگترین مدل زبان موجود در زمان عرضه در سال 2020 بود. آخرین نسخه، GPT-4 دارای یک تریلیون پارامتر است. در حال حاضر برای استفاده از چت بات هوش مصنوعی ChatGP در ایران، نیازمند داشتن شماره خارجی و ابزارهای تغییر آی پی است. برای دسترسی و استفاده از این ربات، بر روی این لینک کلیک کنید.

GitHub Copilot و Copilot X

این هم یک ابزار بسیار کاربردی بیشتری برای برنامه نویسان است که توسط گیت‌هاب توسعه پیدا کرده و از فناوری شرکت OpenAI استفاده می‌کند. این ابزار در واقع یک مدل آموزش دیده مولد بر اساس تریلیون‌ها خط کد در مخازن عمومی گیت‌ها ساخته شده است. GitHub Copilot و Copilot X با استفاده از یادگیری ماشین، قادر است کد شما را بر اساس پارامترهای مختلف تکمیل کند. GitHub Copilot به عنوان یک افزونه در ویرایشگرهای کد با پشتیبانی از زبان های برنامه نویسی مختلف مانند JavaScript، TypeScript، Python و Go در دسترس است.

گیت‌هاب اخیرا نسخه جدیدی از Copilot با نام Copilot X را رونمایی کرده است که بر اساس مدل جدید ChatGPT-4 کار می‌کند. در این نسخه، ویژگی‌هایی جدید مانند چت بات به عنوان کمک، پشتیبانی از درخوست pull، تولید تست و حتی ارائه CLI داخلی اضافه شده است که همگی از طریق یک IDE در دسترس هستند.

با این حال، کدهایی که این ابزار پیشنهاد می‌دهد همیشه خوب و بهینه نیستند، زیرا گهگاهی کدهایی طولانی‌تر را در حالی که کدهایی کوتاه‌تر و بهینه‌تر وجود دارد، پیشنهاد می‌کند. Copilot یک نسخه رایگان سی روزه ارائه می‌دهد که بعد از پایان یافتن آن، برای استفاده از آن باید هزینه اشتراک را پرداخت کنید. اما دانش آموزان، معلمان و کسانی که پروژه‌های منبع باز معروف را در اختیار دارند، رایگان است.

هوش مصنوعی بینگ (Bing AI)

هوش مصنوعی بینگ توسط ماکروسافت ارائه شده است و این شرکت توانسته با دردسترس قرار دادن این ابزار، مهم‌ترین رقیب موتور جستجوی بینگ، یعنی گوگل را به چالش بکشد. به لطف ادغام مایکروسافت با ابزارهای هوش مصنوعی آموزش دیده توسط OpenAI، هم اکنون موتور جستجوی بینگ از موتور جستجوهای سنتی، پیشرفته‌تر است. چیزی که هوش مصنوعی بینگ را متامیز می‌کند این است که قادر است کدهای معتبر و به روز را ارائه دهد، برای مطالعه بیشتر منابع را هم درج کند، و در هنگام سوال پرسیدن، پیام‌های دیگری که ممکن است مفید باشند را هم تولید می‌کند.

این ابزار بر پایه ChatGPT کار می‌کند و توانایی تولید تصویر را هم دارد. اما در کنار مزیت‌هایی که برشمردیم، یک محدودیت برای این ابزار هوش مصنوعی وجود دارد. شما نمی‌توانید در هر جلسه یا session به صورت نامحدود درخواست‌هایی را به هوش مصنوعی بفرستید. برای این کار ممکن است نیاز داشته باشید گفتگوی جدیدی را ایجاد کنید.

گوگل بارد (Google Bard)

همانطور که قبلتر گفته شد، گوگل هم یکی از شرکت‌های بزرگی است که ابزار هوش مصنوعی خود را رونمایی کرده است. در ابتدای راه‌اندازی این ابزار، فقط افراد ساکن در ایالات متحده آمریکا و بریتانیا واجد شرایط استفاده از آن هستند. Google Bard براساس یک مدل زبان بزرگ و مدرن (LLM) ساخته شده که در اصل یک نسخه ارتقا یافته از LaMDA است. 

از آنجایی که گوگل بارد در مقایسه با ابزارهای هوش مصنوعی دیگر مانند بینگ در مراحل اولیه خود قرار دارد، در تجزیه و تحلیل آن برای برنامه‌نویسان کارایی کمتری دارند و فقط برخی مواقع می‌توانید نتیجه مطلوبی از توضیح کد در گوگل بارد بگیرید. گوگل بارد هنوز در حال یادگیری کدنویسی است و نمی‌تواند پاسخ‌های شامل کد را ارائه دهد. اما با توجه به سابقه شرکت گوگل، به زودی شاهد این خواهیم بود که این ابزار، تبدیل به یکی از بهترین ابزارهای هوش مصنوعی برای برنامه‌نویسان و کاربران عادی خواهد شد.

آینده هوش مصنوعی: چشم انداز و چالش‌های پیش‌رو

چشم‌انداز آینده هوش مصنوعی بسیار جذاب و هیجان‌انگیز است، اما همچنان با چالش‌هایی همراه است که باید به آنها پاسخ داده شود. برخی از چشم‌انداز‌ها و چالش‌های پیش‌رو در حوزه هوش مصنوعی را شرح داده‌ایم:

هوش مصنوعی قوی: هدف نهایی هوش مصنوعی قوی، ایجاد سیستم‌هایی است که قدرت تفکر و یادگیری مشابه انسان را داشته باشند. اما این هدف فعلا در دسترس نیست و چالش‌هی فنی و اخلاقی بزرگی را در مقابل دارد.

همکاری بین انسان و هوش  مصنوعی: آینده هوش مصنوعی ممکن است به همکاری نزدیک بین انسان و سیستم‌های هوشمند منجرشود. این همکاری می‌تواند در حل مسائل پیچیده و بهبود تصمیم‌گیری بهره‌برداری شود، اما نیاز است تا چالش‌های مرتبط به اعتماد، حریم خصوصی و اخلاقیات برطرف شوند.

رباتیک هوشمند: هوش مصوعی قادر به پیشرفت رباتیک و خلق ربات‌های هوشمند است. ربات‌هایی که توانایی تعامل موثر با محیط و انسان‌ها را داشته باشند و در زمینه‌های مختلفی مانند خدمات بهداشتی، خودروهای هوشمند و کارخانجات استفاده شوند.

یادگیری ماشینی پیسرفته: با پیشرفت تکنولوژی یادگیری  ماشینی و شبکه‌ها عصبی، قدرت تشخیص الگو، تحلیل داده و پیش‌بینی در حوزه‌های مختلف بهبود می‌یابد. این توانایی‌ها می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و حل مسائل پیچیده مورد استفاده قرار گیرند.

هوش مصنوعی در بهداشت و پزشکی: هوش مصنوعی می‌تواند نقش مهمی در تشخیص بیماری‌ها، طراحی دارو‌های جدید و بهبود مراقبت‌های بهداشتی ایفا کند. اما نیاز به حفط حریم خصوصی بیماران و صحت دقیق در تصمیم گیری‌های نالینی وجود دارد.

هوش مصنوعی در صنعت و تولید: با استفاده از هوش مصنوعی، تولید صنعتی می‌تواند بهبود یابد. از بهینه‌‌سازی زنجیره تامین تا کاهش هدررفت و بهبود کیفیت محصولات، هوش مصنوعی در صنعت می‌تواند تغییرات چشمگیری را به همراه داشته باشد.

مسائل اخلاقی: با پیشرفت هوش مصنوعی، چالش‌های اخلاقی بزرگی پیش می‌آیدو از مسائل حفاظت از حریم خصوصی و تصمیم‌گیری بیطرف تا اعتماد به سیستم‌های هوشمند، نیاز به توجه و بررسی دقیق این چالش‌ وجود دارد. 

ترس از دادن شغل با پیشرفت هوش مصنوعی

احتمالا اولین کسانی که حدس زده می‌شود نگران از دست دادن شغلشان با پیشرفت هوش مصنوعی باشند، برنامه نویسان باشند. شما اگر برنامه نویس هستید، ابتدا لازم است به این نکته توجه کنید که همین ابزارهای هوش مصنوعی، و یا به صورت کلی توسعه هوش مصنوعی توسط برنامه نویسان حوزه هوش مصنوعی انجام می‌گیرد. با این حال نمی‌توان برای تخیل، تصور و پیشرفت انسان محدودیتی قائل شد و پیشرفت تکنولوژی و ظهور چیزهایی مانند هوش مصنوعی، اجتناب‌ناپذیر است. 

در ادامه برای اینکه متوجه بشید آینده‌های شغل‌ها با هوش مصنوعی به چه شکل خواهد شد و یا چه کارهایی برای جلوگیری از دست رفتن شغل‌های مختلف می‌توان کرد، توضیحاتی ارائه شده است.

تأثیر هوش مصنوعی در صنایع و شغل‌ها: تکنولوژی هوش مصنوعی و روند اتوماسیون می‌تواند بر برخی از شغل‌ها تأثیر بسزایی داشته باشد. برخی از وظایف تکراری و قابل پیش‌بینی قابل انجام توسط سیستم‌های هوشمند می‌باشند که ممکن است منجر به کاهش تعداد شغل‌هایی شود که برای انسان‌ها قابل انجام است.

ایجاد فرصت‌های جدید: همچنین، هوش مصنوعی می‌تواند فرصت‌های جدیدی را برای خلق شغل‌های جدید و بهبود فعالیت‌های موجود فراهم کند. برخی شغل‌ها و فعالیت‌ها ممکن است به دلیل تکنولوژی هوشمندتر قابل بهبود باشند و ایجاد نیاز به تخصص‌های جدید و مهارت‌هایی باشند که توسط انسان‌ها قابل انجام است.

تغییر شکل شغل‌ها و نیازمندی به تجدید آموزش: با پیشرفت هوش مصنوعی، ممکن است برخی شغل‌ها به شکل جدیدی تغییر کنند و نیازمند تجدید آموزش و به روزرسانی مهارت‌ها باشند. افراد باید قادر باشند با تغییرات فناورانه همراه شوند و مهارت‌های جدیدی را یاد بگیرند تا بتوانند در بازار کار رقابت کنند.

همکاری بین انسان و هوش مصنوعی: به جای جایگزینی کامل، می‌توان هوش مصنوعی را در جهت همکاری با انسان‌ها مورد استفاده قرار داد. این همکاری می‌تواند به افزایش بهره‌وری و خلق فرصت‌های جدید منجر شود.

تأثیر اقتصادی و اجتماعی: از دید اقتصادی و اجتماعی، تأثیر هوش مصنوعی بر بازار کار باید به طور جامع بررسی شود. عواقب مالی و اجتماعی این تغییرات بر انسان‌ها و جامعه باید مورد بررسی دقیق قرار بگیرد.

حرف آخر

همانطور که در این مقاله مطالعه کردید، هوش مصنوعی هم‌اکنون که در حالت اولیه قرار دارد، تاثیر زیادی در زندگی مردم گذاشته است و باعث شده تا بسیاری از کارها در زمان کمتر و راحت‌تر انجام گیرد. اما با این حال چالش‌هایی وجود دارد که انتظار می‌رود به تدریج حل شود. در این مقاله سعی شد یک تعریف ساده از هوش مصنوعی ارائه شود و بعد مسائل مهم و دغدغه‌های مرتبط با هوش مصنوعی بررسی گردد. اگر این مقاله برای شما مفید بود، و یا اگر انتقادی دارید، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.